"Ας επιτρέψεις να αράξει στην όχθη σου η διαφορά που μας αρέσει για τους αληθινούς ανθρώπους."
Βρέθηκαν λοιπόν εδώ, στη μεταφορά της εικονικότητας, ο παλαιστίνιος θεωρητικός της λογοτεχνίας Εντουάρντ Σαίντ, η ισραηλινή-εβραία γλωσσολόγος Νουρίτ Πελέντ-Ελχανάνο,το γαλλοαφρικανικό συγκρότημα της μουσικής Dump-Metissage, ο ρουμανοεβραίος και γερμανόφωνος ποιητής Πάουλ Τσελάν, η γαλλίδα-αλγερινή-γερμανίδα ΄Ερικα Χάσεμπε-Λουντ, ο ποιητής της Καραϊβικής, Ντέιβιντ Γουόλκοτ. Kαι θα επανέλθουμε με κείμενα και αναλύσεις.
Bαγγέλης Ιντζίδης
Χωρίς πατρίδα
Απόσπασμα από κείμενο του Εντουάρντ Σαϊντ [1]
«Οι οικογένειές μας ψώνιζαν τρόφιμα στου Γκρόπι, μιλούσαν σπαστά γαλλικά με τους χαρακτηριστικούς ΄Ελληνες ή Αιγυπτίους [2]– μέλη του προσωπικού της κομψής αίθουσας τσαγιού – εκεί που ήταν ξεκάθαρο, ότι όλοι μπορούσαμε να συνεννοηθούμε καλύτερα στα αραβικά. ΄Ημουν περήφανος για τη μητέρα μου που μιλούσε αραβικά, αφού μόνον εκείνη από όλη την κοινωνική ομάδα στην οποία ανήκαμε ήξερε καλά τη γλώσσα, είχε μορφωθεί βάσει αυτής και δε φαινόταν να νιώθει ότι μειονεκτεί κοινωνικά όταν τη χρησιμοποιεί. Ωστόσο η ατμόσφαιρα που επικρατούσε ήταν τέτοια ώστε η χρήση της γαλλικής σου έδινε περισσότερο κύρος (ίσως το πιο πολύ που υπάρχει).[…] Οι τρεις γλώσσες έγιναν ένα επικριτικό ευαίσθητο θέμα για μένα όταν έφτασα περίπου δεκατεσσάρων ετών. Τα αραβικά ήταν απαγορευμένα και «λεβαντίνικα», τα γαλλικά ήταν πάντοτε «δικά τους», όχι δικά μου, τα αγγλικά ήταν ενδεδειγμένα ωστόσο μη αποδεκτά, ως γλώσσα των μισητών Βρεατανών. Από τότε με συναρπάζει υπερβολικά ο μηχανισμός των γλωσσών, καθώς μετακινούμαι αυτόματα μέσα στο μυαλό μου ανάμεσα σε τρεις πιθανότητες. Ενώ μιλώ αγγλικά, σκέφτομαι και συχνά προφέρω την αντίστοιχη αραβική ή γαλλική λέξη, κι ενώ μιλώ αραβικά αναζητώ τις ανάλογες γαλλικές και αγγλικές λέξεις, προσδένοντάς τις στις φράσεις μου σαν τις αποσκευές στα πάνω ράφια, ώστε να υπάρχουν αλλά κατά κάποιον τρόπο να είναι εγκλωβισμένες και επιβαρυντικές.Μόλις σήμερα που είμαι πάνω από εξήντα ετών μπορώ να νιώσω πιο άνετα όχι μεταφράζοντας αλλά μιλώντας ή γράφοντας απευθείας σε αυτές τις γλώσσες, σχεδόν τόσο άπταιστα σαν να ήταν μητρικές μου. Μόλις σήμερα μπορώ να ξεπεράσω την αποξένωσή μου από τα αραβικά εξαιτίας της παιδείας και της εξορίας και να τα απολαύσω.»
[Edward W. Said. 2003. Xωρίς Πατρίδα. Μτφρ. Ε.Ψωμιάδου. Αθήνα: Παρατηρητής: 281 - 282]
Ο Φρόυντ και οι μη Ευρωπαίοι
Από τη διάλεξη (2001) του Εντουάρντ Σαϊντ στη Μνήμη του Φρόυντ, επ’ αφορμή των 100 χρόνων από την έκδοση της «Ερμηνείας των Ονείρων».
«Οι Παλαιστίνιοι που ζούσαν στην προ του 1948 Παλαιστίνη δεν μπορούν ούτε να επιστρέψουν (στην περίπτωση των προσφύγων) ούτε να αποκτήσουν γη, όπως μπορούν οι Εβραίοι. Σε πλήρη αντίθεση με το πνεύμα των σκόπιμα προκλητικών υπενθυμίσεων του Φρόυντ [3] ότι ο ιδρυτής του ιουδαϊσμού δεν ήταν Εβραίος [4], και ότι ο ιουδαϊσμός αρχίζει στο έδαφος του αιγυπτιακού, μη εβραϊκού μονοθεϊσμού, η ισραηλινή νομοθεσία αντιτίθεται, απωθεί, ακόμα και ακυρώνει το άνοιγμα της εβραϊκής ταυτότητας προς το μη-εβραϊκό υπόβαθρό της που προσεκτικά διατηρούσε ο Φρόυντ. Το επίσημο Ισραήλ έχει εξαφανίσει, τρόπον τινά, τα πολύπλοκα στρώματα του παρελθόντος [5]. Σε αντίθεση ο Φρόυντ – όπως εγώ τον διαβάζω στο πλαίσιο της ιδεολογικά συνειδητής πολιτικής του Ισραήλ – έχει αφήσει σημαντικό χώρο στους μη Εβραίους προγόνους και συγχρόνους του ιουδαϊσμού. Μα άλλα λόγια: ανασκάπτοντας την εβραϊκή ταυτότητα, ο Φρόυντ επέμενε ότι αυτή δεν ξεκινάει από τον εαυτό της αλλά αντιθέτως από άλλες ταυτότητες (την αιγυπτιακή και την αραβική ταυτότητα)[…]» [Edward W. Said. 2005. Ο Φρόυντ και οι Μη-Ευρωπαίοι. Μτφρ. Σ.Μιχαήλ. Αθήνα: ΄Αγρα: 62-63].
Aντανακλάσεις στην εξορία [6]
« Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πρωταρχικά εξοικειωμένοι με μια κουλτούρα, ένα περιβάλλον, μια πατρίδα/ οι εξόριστοι γνωρίζουν τουλάχιστον δύο και αυτή η πολλαπλότητα της θέασης τους δίνει συνείδηση των ταυτόχρονων πολλών διαστάσεων, μια συνείδηση των ταυτόχρονων πολλών διαστάσεων, μια συνείδηση που είναι, για να δανειστώ μια φράση από τη μουσική, αντιστικτική. Για έναν εξόριστο, οι συνήθειες της ζωής, η έκφραση ή η δραστηριότητα στο νέο περιβάλλον επισυμβαίνουν αναπόφευκτα σε σύγκρουση με τη μνήμη αυτών των πραγμάτων σε ένα άλλο περιβάλλον»
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Edward W. Said (1935 – 2003), Παλαιστίνιος θεωρητικός της λογοτεχνίας, πολιτικός ακτιβιστής για τα δικαιώματα των Παλαιστινίων (και όχι μόνον), μέλος του Παλαιστινιακού Εθνικού Συμβουλίου (1977 – 1991), καθηγητής της Αγγλικής και Συγκριτικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Columbia, ένας από τους θεμελιωτές της μετααποικιακής θεωρίας.
[2] πέρασε μεγάλο μέρος των παιδικών του χρόνων στο Κάιρο, και στο Λίβανο.
[3] την φροϋδική ψυχανάλυση χαρακτήρισαν οι ναζί ως εβραϊκή επιστήμη καταδιώκοντας κάθε ψυχαναλυτή (εβραίο ή μη) στη ναζιστική γερμανία
[4] εννοεί τον Μωϋσή
[5] πολύπλοκά επιστρώματα μπορεί κανείς να αναγνωρίσει σε κάθε πολιτισμικό περιβάλλον.
[6] Said, Reflections on Exile, 186. Στο Edward W. Said. 2005. Ο Φρόυντ και οι Μη-Ευρωπαίοι. Μτφρ. Σ.Μιχαήλ. Αθήνα: ΄Αγρα: 17].
΄Οταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ και ο Δήμαρχος της Ιερουσαλήμ ζήτησαν να τη δουν και να τη συλλυπηθούν για την απώλεια της κόρης της από επιδρομή παλαιστίνιου καμικάζι εκείνη αρνήθηκε καταγγέλοντας το νομικό και πολιτικό καθεστώς του Ισραήλ για την άδικη αντιμετώπιση των Παλαιστινίων και επομένως για την απουσία της ειρήνης από την περιοχή. Καταδικάζει κάθε ολοκληρωτικό φονταμενταλισμό από τη μεριά του Ισραήλ και τείνει μαζί με άλλους Ισραηλινούς χέρι ειρήνης και φιλίας στους Παλαιστίνιους ενάντια στον πόλεμο, στην αδικία και στον ολοκληρωτισμό. Δείτε και προπάντων ακούστε πώς μιλάει για όλα αυτά στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ. Αποσπάσματα της ομιλίας αυτής έχουμε αναρτήσει παρακάτω (αναδημοσιεύοντας από την εφ.ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 9/12/2006).
(πηγή:http://www.youtube.com/watch?v=XBkWmeebn2w)
[…] Θα σας καλοδεχτούν εκεί κάτω, παιδιά μου. Κανείς δεν θα σας πειράξει, επειδή ξεκινήσατε μια μέρα αμέριμνα να πάτε στα σχολεία σας ή επειδή φορέσατε μαντίλα στο κεφάλι ή απλώς επειδή έτυχε να ζείτε σε κάποιο επικίνδυνο μέρος. Αναπαυθείτε εν ειρήνη. Ολοι εκεί κάτω, στον υπόγειό σας κόσμο, είστε ισάξιοι. Εκεί, τα παιδιά της Παλαιστίνης κατοικείτε δίπλα-δίπλα με τα παιδιά του Ισραήλ. Θύματα και θύτες μαζί. Εκείνοι που σκοτωθήκατε, και εκείνοι που σκοτώσατε - εξαπατημένα θύματα και εσείς, οι τελευταίοι.Ο θάνατός σας δεν έφερε ειρήνη. Ο κόσμος εξακολουθεί να ζει ωσάν να μη χύθηκε ποτέ τόσο αίμα. Το δικό σας αίμα. Γιατί οι ηγέτες, βλέπετε, αυτής της Γης, συνεχίζουν να παίζουν τα δολοφονικά τους παιχνίδια, χρησιμοποιώντας εσάς ως τα ζάρια και τα πιόνια τους, αλλά και το δικό μας πένθος ως καύσιμο για τις δολοφονικές τους μηχανές.Αυτό είναι το σύστημα που υπαγορεύει τη σχέση μεταξύ των Παλαιστινίων και ημών. Ενα σύστημα που, μέσω των γονιών, των δασκάλων και των πολιτικών ηγετών, μολύνει τα μυαλά των παιδιών μας, και τα κάνει, αντί να επιδιώκουν την ειρηνική και αρμονική συνύπαρξη με τους γείτονές τους, να τους σκοτώνουν, να τους ταπεινώνουν και να καταστρέφουν τα σχολεία, τις βιβλιοθήκες και τα νοσοκομεία τους. Είναι το σύστημα που έχει πείσει αυτά τα ευάλωτα παιδικά μυαλά ότι η δολοφονία που διαπράττουν, έχει νομική υπόσταση και εύηχες εξηγήσεις, όπως "εκκαθάριση", "τιμωρία", "επιχείρηση", "αποστολή", και άλλα παρόμοια.[…]
Ο ανθρώπινος ψυχισμός, λέει ο Ντόκινς, πάσχει από δύο μεγάλες ασθένειες: την παρόρμηση να συνεχίζει τις βεντέτες από γενιά σε γενιά και την τάση να προσκολλά ομαδικές ταμπέλες στους ανθρώπους, αντί να τους βλέπει ως μεμονωμένα άτομα.[…]Όλοι μας υποφέρουμε πολύ εξαιτίας αυτών των ταμπελών, αλλά μόνον εκείνοι που γνώρισαν τον θάνατο εξαιτίας τους, συνειδητοποιήσαμε, και τώρα πια ξέρουμε, ότι ο μόνος τρόπος να απαλλαγείς από αυτές τις ταμπέλες είναι να τις αρνηθείς. "Οχι, ευχαριστώ", να λες. "Δεν θα με βαφτίσετε εσείς, ούτε χριστιανό, ούτε μωαμεθανό. Ούτε ειρηνόφιλο. Ούτε έξυπνο. Ούτε διαλεκτό. Θα αποφασίσω μόνος μου τι είμαι και δεν θα το κάνω βούκινο". Ο μόνος τρόπος για να κατανικήσει κάποιος τα ψεύτικα συστήματα των αξιών είναι να τα εκθέσει. Τα μικρόβια του μυαλού καταπολεμώνται μόνον εάν αυξηθούν οι φωνές σαν του Ταλ ή άλλων Ισραηλινών διαφωνούντων, όπως είναι εκείνοι που ανήκουν στην οργάνωση "Μαχητές για την Ειρήνη". […]Είναι καιρός να πούμε στους ανά τον κόσμο Εβραίους ότι ο μόνος τρόπος για να αποθαρρύνουμε τον αντι-σημιτισμό είναι να το κάνουμε καταδικάζοντας τη μόνη κυβέρνηση στον κόσμο που στέλνει νεαρά αγόρια και κορίτσια σε σίγουρο θάνατο, και που τιμωρεί σε σημείο γενοκτονίας ένα ολόκληρο σημιτικό έθνος {ενν. και τους Παλαιστινίους}. Είναι καιρός να τους εξηγήσουμε ότι η κυβέρνηση αυτή είναι η κυβέρνηση του Ισραήλ, και ότι αυτή -μαζί με τις ενέργειες του ισραηλινού στρατού -και όχι κάποιο αρχέγονο μίσος για την εβραϊκή φυλή- είναι ο λόγος της εφεύρεσης ενός νέου συμβόλου που βλέπουμε συχνά τελευταία στις φιλο-παλαιστινιακές διαδηλώσεις, όπου το αστέρι του Δαβίδ έχει εξισωθεί με τη χιτλερική σβάστικα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Αναδημοσίευση από την Ελευθεροτυπία- 09/12/2006, Ισραηλινοί κατά του πολέμου και της κατοχής [http://www.enet.gr/online/online_obj?pid=121&tp=T&id=76891060]. Η ανάρτηση αυτή αποσκοπεί να καταδικάσει κάθε ολοκληρωτικό φονταμενταλισμό που καθώς ενδημεί και από τις δύο πλευρές των εμπλεκομένων στη Μέση Ανατολή στερεί τους λαούς από την ειρήνη και τη δημιουργία.
[2] Η δρ Νουρίτ Πελέντ-Ελχανάν, (Nurit Peled-Elhanan), είναι λέκτορας στην Παιδαγωγική Γλωσσολογία στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Τον Σεπτέμβριο του 1997, η κόρη της Σαμαρντέρ σκοτώθηκε από Παλαιστίνιο «καμικάζι». Εκτοτε, αυτή και όλη η οικογένειά της είναι μέλος της ομάδας «Πενθούντων Οικογενειών Ισραηλινών και Παλαιστινίων για την Ειρήνη». Το 2001 τιμήθηκε με το βραβείο Ζαχάροφ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Είχε πει κάποτε, στη περίφημη «Συγκέντρωση των μαυροφορεμένων Μανάδων», στο Λονδίνο, ότι «εγώ που έχασα την μονάκριβή μου κόρη, λέω ότι ο θάνατος οποιουδήποτε παιδιού ισοδυναμεί με τον θάνατο του κόσμου όλου». Το Σεπτέμβριο 2006, έδωσε μια συγκλονιστική διάλεξη στο Κολλέγιο Κονέτικατ, στην Αμερική, με τον τίτλο «Εκπαίδευση, η Εγκεφαλική Μόλυνση;», μέρος της οποίας αναδημοσιεύεται από την Ελευθεροτυπία.
Iστορίες μνήμης και metissage
Απόσπασμα από την ιστορία της Erika Hasebe-Ludt, Γαλλίδας-Αλγερινής-Γερμανίδας που ζει στον Καναδά [1]
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ: Αλγερία->Γαλλία -> Γερμανία ->Καναδάς
«Μεγάλωσα στην πόλη με τις γέφυρες – Ζααρμπρούκεν [Saarbrücken] [2]/ «οι γέφυρες του Ζάαρ», κατά μήκος του ποταμού Ζάαρ – ένα μέρος που η ονομασία του σχετίζεται με τη θέση του δίπλα σε ένα ποταμό με δυο μεγάλες γέφυρες και μερικές μικρότερες. Με θυμάμαι να διασχίζω τη μια όχθη προς την άλλη για να πάω σχολείο, στο γυμνάσιο θηλέων [Maedchengymnasium], το σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για κορίτσια όπου πήγα από την έκτη τάξη μέχρι και την δέκατη τρίτη. Δίπλα, ο ποταμός κυλούσε σε μια άλλη χώρα – στη Γαλλία/France/Frankreich/France [3] - κατά μήκος ενός ορίου ρευστού από νερό.[…] Όπως η Χέλενα Σιξού, η γαλλο-γερμανίδα-αλγερινή συγγραφέας μεγάλωσα «στο μέσον της γλώσσας» [4]. Θυμάμαι τον τόπο και τον ήχο και τη ματιά και την υφή της γλώσσας της μάνας μου, εκείνο το ζωντανό σώμα της γλώσσας από την αρχή του ερχομού μου, του δικού μου γίγνεσθαι στο δικό μου κόσμο [5]. ΄Όπως η Χέλενα Σιξού στα γραπτά μου, στη ζωή μου και στη διδασκαλία μου, ο σκοπός μου είναι να μην κλειδώνω το νόημα αλλά να παραδίδω το νόημα/τον εαυτό μου στην ευκαιρία των γλωσσολογικών και κειμενικών διασταυρώσεων, να ξαναφαντάζομαι και να ακούω την ομιλία σε διαφορετικές γλώσσες, να αφήνω τη γλώσσα να μιλήσει. Για αυτό η ζωή μου στο μέσον της γλώσσας γίνεται μια διασταύρωση [6] της μητρικής μου γλώσσας και των άλλων γλωσσών που είναι μέρος της μνήμης της δικής μου, μέρος από τις καταγωγές και τις πραγματικότητες πολλών από τις/τους μαθήτριές/τές μου στη Δυτικές Καναδικές τάξεις όπου τα αγγλικά, πάρα πολύ συχνά, είναι η μοναδική γλώσσα διδασκαλίας. ΄Ετσι αρχίζω με μια αρχή που ξεκινά κάπου στο μέσον, στο μέσον των γλωσσών, διαλέγοντας την ποίηση ανάμεσα στις γενιές και τις ζωές ανάμεσα σε κόσμους και λέξεις. […] Αυτή εδώ είναι μια μνήμη, εύθραστη, που κινδυνεύει να χαθεί, ένα όνειρο μιας μητέρας και της ποίησής της, συγκρατημένης στη μνήμη με την καρδιά [7]. Φέρνει στο νου παλιές ιστορίες και θρύλους και τοπία του σπιτιού μου σε μια διαφορετική ήπειρο και σε μια διαφορετική γλώσσα – μητρική γλώσσα – αυτιά και μάτια από ήχους και εικόνες λέξεων, γλώσσα όπως το σώμα της μητέρας, που είναι μεγαλύτερη από τον εαυτό μου, που με μεταφέρει πάνω της, φέρει το βάρος μου, με ξαναγεννά και έχει εγγράψει μέσα μου ένα γλυκόπικρο νανούρισμα:
Schlaflied
Einmal wenn ich dich verlier,
Wirst du schlafen kοennen, ohne
Dass ich wie eine Lindenkrone
Mich verfluestre ueber dir?
Ohne dass ich hier wache und
Worte, beinah wie Augenlider,
Auf deine Brueste, auf deine Glieder
Niederlege, auf deinen Mund.
Ohne dass ich dich verschliess
Und dich allein mit deinem lasse
Wie einen Garten mit einer Masse
Von Melissen und Stern-Anis.
(Rainer Maria Rilke)
Κάποια μέρα αν σε χάσω,
πώς θα κοιμάσαι δίχως
τους ψιθύρους μου πάνω σου
σαν τα κλαδιά της φλαμουριάς;
Δίχως τις ξάγρυπνες λέξεις μου,
λες κι είναι βλέφαρα,
στα στήθη σου,
στα μέλη σου, στα χείλη σου
Δίχως την αγκαλιά μου να σε κλείνει
ένας κήπος πλημμυρισμένος
(Ράινερ Μαρία Ρίλκε)
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Το κείμενο είναι γραμμένο στα αγγλικά. Υπάρχουν σε αυτό μερικές γερμανικές λέξεις, φράσεις και στίχοι.
[2] Πόλη της δυτικής Γερμανίας, στα γερμανογαλλικά σύνορα
[3] και οι τρεις λέξεις για τη Γαλλία στο κείμενο -αγγλικά, γερμανικά, γαλλικά
[4] στο πρωτότυπο: in the middle of language (Cixous & Calle-Gruber1997)
[5] στο πρωτότυπο: I be(com)ing in/to
[6] στο πρωτότυπο: metissage
[7] που την είχε μάθει από στήθους, απομνημονεύσει. Αλλά για μένα αυτή η
έκφραση είναι καλύτερα - και σε αυτό το πλαίσιο - να αποδοθεί:
«συγκρατημένης στη μνήμη με την καρδιά»
(μαθημένης/απομνημονευμένης από καρδιάς)
[8] η συγγραφέας παραθέτει το νανούρισμα στα γερμανικά και στα αγγλικά (ελεύθερη απόδοση, Βαγγέλης Ιντζίδης)
J'ai envie de métissage pour des hommes vrais
Et tous ceux qui ont de la rage, vas-y laisse les
Ouvre ton rivage à la difference qu'on aime pour des hommes vrais
Car demain sera métis, nous sommes la première esquisse
Intolérance, racisme il faudra bien que cela finisse
Enfant couleur réglisse, ou clair comme de l'anis
Il y a tant de saveurs de quoi rester optimiste
Mais entre deux cultures comme un équilibriste
On marche sur un fil et on subit leurs lois
Ici face de paria, là-bas tete de touriste
Montre moi le bon chemin pour chez moi.
Non ce n'est pas un fardeau
Même si parfois j'ai peurQue la couleur de la peau
Remplace la vraie valeur
Pourtant cela coule de sens comme une évidence
C'est lorsqu'on mélange les différence que les cultures avancent
Donc j'en ai fait ma force, qu'ils restent dans leur ignorance
Car je sais qu'est c'est une chance, quoiqu'ils pensent.
Faut qu'on réagisse sur le monde quoi qu'il advienne
Une souffrance, un supplice mes angoisses sont les tiennes
J' lève très haut c' foutu drapeau ma terre d'exil mes idéaux
Mes couleurs et mes peines pèseront sur vos fardeaux
J 'métisse les styles, j'maitrise les flows, mes origines et mon égo
Mes racines sont toutes celles qui porteront le flambeau
Mon nom est inscrit sur une pièce d'identité
Mon coeur a deux pays qui suis-je en vérité?
Bénin, France, Algérie, oh laissez moi chanter
Que là-bas ou ici je suis toujours étranger
Fraternité à fleur de peau est-ce une habitude?
Liberté, égalité trop d'incertitude
Comment guérir les maux? La haine en nous s'est forgée
Et tous deviennent raciste la France a changé
Libre de vivre en laissant en bas
Les regards hostiles, enfant de la terre regarde en toi
Ils ne sont pas crédibles, la génétique défie ces lois
Tets A.D.N. bientôt des recherches pour la foi
Human race...
Citoyens du monde, restons groupés.
Λαχταρώ το μετισάζ για τους αληθινούς ανθρώπους
Αυτούς που έχουν οργή, άσε, παράτα τους
Υπάρχουν τόσες γεύσεις για να μείνεις αισιόδοξος
Περπατάμε πάνω σε ένα νήμα και υπακούουμε τους νόμους τους
Όχι δεν είναι ένα βαρύ φορτίο
Ακόμα και αν κάποτε φοβάμαι
Ότι το χρώμα του δέρματος
Αντικαθιστά την αληθινή αξία
Γιατί ξέρω ότι είναι μια ευκαιρία, ό,τι και να σκέφτονται
Πρέπει να αντιδράσουμε σε αυτό τον κόσμο ό,τι και να γίνει
Τα χρώματά μου οι πίκρες μου θα βαρύνουν στο φορτίο σας
Η καρδιά μου έχει δυο χώρες, ποιος είμαι στ’ αλήθεια;
Το μίσος μας έχει επιβληθεί
(χιούμαν ρέης) Ανθρώπινη φυλή…
(πηγή: http://www.youtube.com/watch?v=gVwLqEHDCQE)
«Η γερμανική ποίηση ακολουθεί, πιστεύω, άλλους δρόμους από τη γαλλική. ΄Εχοντας στη μνήμη της τα πλέον ζοφερά πράγματα και τριγύρω της τα πλέον αμφίβολα, δεν μπορεί, όσο και αν αναλογιστεί την παράδοση στην οποία βρίσκεται, να μιλήσει τη γλώσσα που κάποια καλοπροαίρετα αυτιά μοιάζουν ακόμη να προσδοκούν από αυτή. […]μια γλώσσα που μεταξύ άλλων θέλει τη «μουσικότητά» της εγκατεστημένη σε έναν τόπο όπου δεν θα ‘χει πλέον τίποτε κοινό με εκείνη την «ευφωνία» [2] που, περισσότερο ή λιγότερο αμέριμνη, συνέχιζε να ηχεί ακόμη και δίπλα στη μέγιστη φρίκη και μαζί με αυτή»
[Paul Celan. 2006. O Mεσημβρινός και ΄Αλλα Πεζά. Μτφρ. Γ.Σαγκριώτης. Αθήνα: ΄Αγρα]
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Ρουμανοεβραίος ποιητής (1920 – 1970) από τους σημαντικότερους του εικοστού αιώνα. Διέφυγε του Ολοκαυτώματος στο Παρίσι «για να γράψει ποιήματα στα γερμανικά, στη γλώσσα της μητέρας του και των δολοφόνων της» (Σαγκριώτης, 2006:9)
Ντέρεκ Ουόλκοτ [Derek Walcott] [1]
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ: Κένυα -> Κογκό -> Καραϊβική/Δυτικές Ινδίες: Σάντα Λουσία
΄Ενας αέρας ρυτιδώνει την καστανίξανθη γούνα
της Αφρικής. Οι Κικούγιου[2], γρήγορα σαν μύγες,
θρέφονται στα πεδινά ρυάκια του αίματος.
Πτώματα σκορπισμένα σ΄έναν παράδεισο.
μόνο το σκουλήκι, το αρχιψοφίμι, φωνάζει:
«Μη σπαταλάτε τον οίκτο σας σ΄αυτούς τους χώρια πεθαμένους!»
Οι σταστιστικές δικαιώνουν και συλλαμβάνουν οι καθηγητές
την επιφάνεια μόνο της αποικιακής πολιτικής.
Τι σημαίνει αυτό για το παιδάκι το λευκό σφαγμένο στο κρεβάτι;
Για τους άγριους, αναλώσιμους σαν τους Εβραίους;
[…]
[Ντέρεκ Ουόλκοτ. 2006. Ποιήματα. Μτφρ. Κ.Αγγελάκη-Ρουκ, Στ. Παπαδόπουλος. Αθήνα:Καστανιώτης]
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
[1] Ντέρεκ Ουόλκοτ, ποιητής από την Καραϊβική, Νόμπελ 1992: γεννήθηκε το 1930, στην πόλη Κάστρι της Σάντα Λουσία, νησί των Δυτικών Ινδιών. Οι παππούδες του ήταν κατευθείαν απόγονοι σκλάβων. Η Σουηδική Ακαδημία απονομής του Νόμπελ χαρακτήρισε το έργο του «ποιητικό, πολύ φωτεινό, που βασίζεται σε ένα ιστορικό όραμα, αποτέλεσμα ενός πολύ-πολιτισμικού κατορθώματος». Οι κριτικοί τον θεωρούν ως έναν από τους σπουδαιότερους ποιητές της αγγλικής γλώσσας.
[2] Αφρικανική φυλή της Κένυας. Το ποίημα αναφέρεται στη Mau Mau επανάσταση και στην Hola σφαγή τη δεκαετία του 1950.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου